Salpeterzuur HNO 3 is een sterk zuur dat veel technische toepassingen kent.
Men kan het zuur opgebouwd denken uit stikstofpentoxide N 2 O 5 en water H 2 O. Het stikstof atoom is daarom in zijn hoogste oxidatie toestand (+5) en de verbinding is naast een sterk zuur ook een sterke oxidator.
Het is volledig mengbaar met water en dissocieert daarin:
HNO 3 => H + + NO 3 -
Zouten van salpeterzuur worden nitraten genoemd. Zij zijn in het algemeen goed in water oplosbaar. Dit maakt salpeterzuur een uitstekend middel om metalen in oplossing te doen gaan. Bij onedele metalen is het het zure proton dat voor het in oplossing gaan verantwoordelijk is. Bij edelere metalen zoals koper is het de nitraatgroep die als oxidator optreedt.
Salpeterzuur wordt vanwege zijn oxiderende werking gebruikt voor het oplossen, reinigen en scheiden van metalen, en als bestanddeel van nitreerzuur voor de bereiding van nitroverbindingen. Enkele esters worden medisch gebruikt als vaatverwijder bij angina pectoris, vooral nitroglycerine